Obraźliwy komentarz na Facebook’u – czyli, jak dochodzić ochrony swoich dóbr osobistych.

W mediach często można usłyszeć, że osoby znane nam z okładek gazet/programów telewizyjnych wytaczają sprawy o naruszenie ich dóbr osobistych. Należy pamiętać, że dochodzenie swoich praw przed sądem z tytułu ochrony dóbr osobistych nie przysługuje tylko celebrytom, czy też politykom, lecz jest dostępne dla każdej osoby (lub podmiotu), której dobra osobiste zostały naruszone – w tym indywidualnemu przedsiębiorcy, a nawet spółce, o której np. na portalu społecznościowym ktoś zamieścił szkalujący i nieprawdziwy wpis (przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych).

Pod ochroną prawa cywilnego pozostają dobra osobiste człowieka, w szczególności takie jak: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Warto pamiętać, że katalog dóbr osobistych podlegających ochronie jest otwarty.  

Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, by osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Co więcej, jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany również może żądać jej naprawienia.

W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Wobec tego, że w dzisiejszych czasach na co dzień coraz częściej mamy do czynienia z tzw. hejtem, w tym na portalach społecznościowych (typu Facebook, Instagram itp.), zwiększa się również liczba postępowań sądowych wszczynanych przez użytkowników tych portali, których dobra osobiste zostały naruszone na skutek np. obraźliwych komentarzy. Co do tego, jaki może być finał tego rodzaju spraw w sądzie, warto przytoczyć treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie – V Wydział Cywilny z dnia 7 lutego 2018 r., sygn. akt V ACa 251/17, wydanego w sprawie, w której sąd zobowiązał pozwanego (autora obraźliwych wypowiedzi) m.in. do zamieszczenia przeprosin na portalu społecznościowym:

„W sytuacji, gdy dokonywanie kolejnych wpisów jest technicznie możliwe, nie ma również przeszkód, aby jako ostatni wpis widoczne było oświadczenie będące przeprosinami powoda, czyli by mogło ono zostać dostrzeżone przez każdą z osób odwiedzających profil pozwanego (…). Pozwany (…) przez okres wskazany w zaskarżonym wyroku jest natomiast zobowiązany zadbać o to, aby oświadczenie było widoczne dla wszystkich zainteresowanych, w tym jako ostatni wpis”.

Na koniec warto podkreślić, że dane zachowanie może stanowić zarówno naruszenie dóbr osobistych jak i jednocześnie wyczerpywać znamiona przestępstwa zniewagi z art. 216 k.k. albo zniesławienia z art. 212 k.k. Osoba poszkodowana ma zatem możliwość dochodzenia sprawiedliwości zarówno w postępowaniu cywilnym, jak i karnym, przy czym, nie ma przeszkód, aby oba postępowania toczyły się jednocześnie.

Adwokat Mirosław Kęs

Przepisy:
– Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.),
– Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks Karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.).

Orzecznictwo:
– Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – V Wydział Cywilny z dnia 7 lutego 2018 r., sygn. akt V ACa 251/17

Stan prawny na dzień: 26.10.2018 r.