Jak ustalić wysokość odszkodowania z tytułu uszkodzonego pojazdu?

W przypadku kolizji drogowej poszkodowany kieruje swoje roszczenia przeważnie przeciwko ubezpieczycielowi OC sprawcy. Z reguły, chodzi o zapłatę odszkodowania z tytułu uszkodzonego pojazdu oraz o koszty najmu pojazdu zastępczego. Często ubezpieczyciel nie kwestionuje swojej odpowiedzialności co do zasady, jednak zaniża wysokość należnego odszkodowania (zaniża koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia). Poszkodowany musi pamiętać, że ma prawo do tego, by samochód został naprawiony przy użyciu nowych, oryginalnych części zamiennych – zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. 

Naprawa z użyciem części pochodzących z rynku wtórnego bądź zamienników nie spełnia kryteriów pełnowartościowej naprawy, co za tym idzie, nie stanowi pełnego naprawienia szkody, zgodnie z art. 361 § 2 k.c. 

Co istotne, obowiązek naprawienia szkody poprzez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza pojazd naprawić. Wykonanie naprawy nie jest warunkiem koniecznym ustalenia i wypłaty odszkodowania, a zakład ubezpieczeń nie jest uprawniony do uzależniania wypłaty odszkodowania od przedłożenia przez poszkodowanego faktur czy rachunków za naprawę pojazdu (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.05.2002 r., sygn. akt V CKN 1273/00).

Poszkodowany nie musi przecież naprawiać pojazdu i może sprzedać uszkodzony, zachowując wypłacone odszkodowanie, może go naprawić tylko częściowo lub dokonać naprawy własnoręcznie, bądź użyć do naprawy części używanych lub nieoryginalnych, zmniejszając tym samym wartość samochodu. Stanowi to prawo właściciela pojazdu i nie zmienia faktu, że ubezpieczyciel sprawcy szkody winien wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody. Ubezpieczyciel nie powinien przy tym prowadzić dywagacji, że  poszkodowany „z pewnością użyje do naprawy nieoryginalnych części lub używanych lub dokona naprawy w nieautoryzowanym zakładzie naprawczym i dlatego należy zmniejszyć jemu wysokość wypłaconej szkody, ponieważ będzie wzbogacony” (por. Wyrok Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 grudnia 2009 roku, sygn. akt I C 279/09, niepublikowany).

Trzeba zatem pamiętać, że co do zasady nie ma znaczenia, czy poszkodowany faktycznie poniósł koszty naprawy, poniesie i czy rzeczywiście przeprowadzi wszystkie potrzebne naprawy, czy też dokona napraw niezbędnych. 

Co więcej, jeżeli ubezpieczyciel kwestionuje wysokość należnego poszkodowanemu odszkodowania, to celem wyliczenia wysokości kosztów naprawy, poszkodowany może zlecić sporządzenie prywatnej kalkulacji profesjonalnemu rzeczoznawcy. W sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, strona poszkodowana niejako zmuszona zostaje do poparcia swoich roszczeń opinią rzeczoznawcy. Koszt sporządzenia takiej prywatnej opinii/ekspertyzy w zakresie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, uznać należy za ekonomicznie uzasadniony wydatek poniesiony w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia. 

Reasumując, ubezpieczyciel sprawcy szkody, powinien wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody. Ponadto, w razie ewentualnej sprawy sądowej poszkodowany może dochodzić od ubezpieczyciela nie tylko zapłaty pełnego odszkodowania, ale także zwrotu kosztów sporządzonej opinii prywatnej.

O tym, jakie jeszcze roszczenia przysługują poszkodowanemu po kolizji drogowej pisaliśmy tutaj. 

Adw. Mirosław Kęs

Podstawa prawna:
– art. 361 § 2 k.c., 
– wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.05.2002 r., sygn. akt V CKN 1273/00,
– wyrok Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 17 grudnia 2009 roku, sygn. akt I C 279/09,
– uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt III CZP 80/11,
– postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 85/11,
–  wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 03.07.2014 r., sygn. akt VIII Ga 51/14.

Stan prawny na dzień: 22.08.2020 r.