Odpowiedzialność solidarna inwestora – błędy w zgłoszeniu robót budowlanych – art. 647(1) k.c.

Pomimo tego, że w 2017 r. uległy zmianie przepisy dotyczące zgłoszenia inwestorowi robót budowanych wykonywanych przez podwykonawcę, to w praktyce w tym zakresie nadal popełniane są istotne błędy.

Większość z nich jest popełniana, ponieważ podwykonawcy wychodzą z założenia, że do zgłoszenia robót inwestorowi (i powstania jego solidarnej odpowiedzialności na gruncie art. 647(1) k.c.) wystarczające są procedury, do których byli przyzwyczajeni na gruncie poprzedniego stanu prawnego. Negatywne skutki tych błędów odczuwają przede wszystkim właśnie podwykonawcy.

Podwykonawcy często nie wiedzą, w jakim terminie (na jakim etapie procesu budowlanego) trzeba dokonać zgłoszenia. Zapominają również (lub nie wiedzą), jaką zgłoszenie powinno mieć formę, a przecież forma ta zastrzeżona jest pod rygorem nieważności zgłoszenia. Panuje mylne przekonanie, że ani termin, ani forma zgłoszenia nie mają znaczenia, tzn. że roboty można zgłosić w każdym czasie oraz w każdej formie (nawet dorozumianej). Niestety, tak nie jest…

TERMIN
Na gruncie aktualnych przepisów, zgłoszenie robót budowlanych przez podwykonawcę (warunkujące możliwość powstania solidarnej odpowiedzialności inwestora względem podwykonawcy), musi być dokonane przed przystąpieniem przez podwykonawcę do wykonywania robót budowlanych.

Oznacza to, że przystąpienie przez podwykonawcę do wykonywania robót budowlanych w czasie, gdy zgłoszenie nie zostało jeszcze dokonane, uniemożliwia powstanie w trybie zgłoszeniowym solidarnej odpowiedzialności inwestora względem podwykonawcy.

Jest to bardzo istotna kwestia. Zanim podwykonawca przystąpi do prac, powinien zgłosić ten fakt inwestorowi. W przeciwnym razie, jeżeli podwykonawca nie otrzyma pieniędzy od podmiotu, z którym bezpośrednio zawierał umowę, będzie miał poważny problem z dochodzeniem zapłaty od inwestora, czy też innych uczestników procesu budowlanego związanych odpowiedzialnością solidarną na gruncie art. 647(1) k.c.  Zgłoszenie w innym terminie może zostać uznane za nieskuteczne.

FORMA
Co więcej, kluczowe znaczenie ma także forma zgłoszenia. Zgłoszenie podwykonawcy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Zgłoszenie złożone w innej formie (ustnie, mailowo, czy też – jak zdarzało się przyjmować do 01.06.2017 r.  – per facta concludentia, tj. w sposób dorozumiany) nie będzie miało skutków prawnych (będzie nieskuteczne).

Reasumując, w obecnym stanie prawnym, kodeks cywilny wymaga, by zgłoszenie szczegółowego przedmiotu robót, które mają być wykonywane przez podwykonawcę, odbyło się w formie pisemnej przed przystąpieniem do wykonywania tych robót.

Wobec jasnego brzmienia przepisu, uznać należy, iż zgłoszenie dokonane po przystąpieniu podwykonawcy do wykonywania robót (mających być przedmiotem zgłoszenia) oraz w innej formie niż na piśmie, uniemożliwia powstanie odpowiedzialności solidarnej inwestora.

Adw. Mirosław Kęs, Adw. Julia Kęs

Podstawa prawna:
– art. 647(1) § 1, 647 (1) § 4 k.c.,
– komentarz do art. 647 (1) k.c. – Kodeks cywilny. Komentarz – Fragment pozycji: Umowa o roboty budowlane w Kodeksie cywilnym i Prawie zamówień publicznych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism dr hab. Jerzy Bieluk, Katarzyna Zadykowicz-Sokół, Rok: 2020, Wydanie: 2).

Stan prawny na dzień: 15.08.2020 r.