Uprowadzenie dziecka przez rodzica

Od 3 miesięcy do 5 lat więzienia grozi za uprowadzenie dziecka (art. 211 kodeksu karnego). W przypadku skonfliktowanych rodziców, żyjących w rozłączeniu, nierzadko zdarza się, że jeden z rodziców, wbrew woli drugiego, zatrzymuje dziecko u siebie. Trzeba pamiętać, że nie zawsze będzie to stanowiło przestępstwo z art. 211 k.k.

Rodzice (lub jeden z nich), dopóki przysługuje im pełnia władzy rodzicielskiej, nie mogą być podmiotami przestępstwa z art. 211 k.k. Odpowiedzialność karną za uprowadzenie dziecka poniesie rodzic jedynie w wypadku pozbawienia, ograniczenia lub zawieszenia przysługującej mu władzy rodzicielskiej.

Co istotne, kontakty z dzieckiem nie są elementem wykonywania władzy rodzicielskiej i prawo do nich jest niezależne od posiadania władzy rodzicielskiej. Nie każde więc postanowienie sądu, określające tymczasowo sposób wykonywania kontaktów, stanowi o ograniczeniu władzy rodzicielskiej. W trybie art. 107 § 1 k.r.o. możliwe jest wszak uregulowanie tych kontaktów, nawet z wyraźnym ograniczeniem praw w tym zakresie ojcu lub matce, przy pozostawieniu pełni władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom.

Należy zatem uznać, że nawet w sytuacji, gdy jeden z rodziców (mający pełnię władzy rodzicielskiej) pomimo ustalonego harmonogramu kontaktów z dzieckiem, nie stosuje się do harmonogramu i zatrzymuje dziecko u siebie – nie uprowadza dziecka w rozumieniu art. 211 k.k.

Na temat tego, jak zdyscyplinować jednego z rodziców do przestrzegania ustalonych sądownie kontaktów z dzieckiem, pisaliśmy tutaj.

Oczywiście, pamiętać także należy, że nierespektowanie przez któregoś z rodziców postanowienia sądu w przedmiocie ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem / powierzenia pieczy nad wspólnym małoletnim dzieckiem drugiemu z rodziców, uzasadnia egzekwowanie treści takiego postanowienia na podstawie art.  598[1] i nast. k.p.c.  (postępowanie w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką).

Dodatkowo, działanie rodzica zatrzymującego u siebie dziecko wbrew treści wydanych orzeczeń sądu, może przemawiać za ograniczeniem mu, a nawet pozbawieniem go władzy rodzicielskiej (w ramach postępowania o ograniczenie/pozbawienie władzy rodzicielskiej).

Adw. Julia Kęs

Podstawa prawna:
– art. 107 § 1 k.r.o.,
– art. 211 k.k., 
– Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 21 listopada 1979 r., VI KZP 15/79,
– Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 5 września 2019 r., I KZP 7/19.

Stan prawny na dzień: 10.10.2020 r.