Co to jest produkt niebezpieczny? Jakie roszczenia i do kogo można kierować w związku ze szkodą spowodowaną przez produkt niebezpieczny?

Niebezpieczny jest produkt niezapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając normalne użycie produktu.

W ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów zawarta została definicja produktu bezpiecznego:

Produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

Produkt, który nie posiada powyższych cech, jest produktem niebezpiecznym.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny regulują m.in. przepisy kodeksu cywilnego. Ochrona przyznana na podstawie tych przepisów przysługuje każdemu, kto doznał szkody spowodowanej przez niebezpieczne właściwości produktu, a przesłankami tej odpowiedzialności są oczekiwania co do bezpieczeństwa produktu oraz czas wprowadzenia takiego produktu do obrotu. Poziom oczekiwań co do bezpieczeństwa produktu wyznacza zaprezentowanie produktu na rynku oraz informacje dotyczące właściwości produktu udzielone użytkownikowi. Chodzi w tym przypadku o „rozsądne oczekiwania nabywcy co do bezpieczeństwa produktu”. Jeżeli zatem produkt jest kierowany do anonimowego (przeciętnego) nabywcy, to informacje dotyczące właściwości produktu (zawarte m.in. w instrukcji obsługi) powinny być dla tego przeciętnego nabywcy zrozumiałe.

Innymi słowy, użytkując (np. mikser), zgodnie z instrukcją obsługi, w celu do jakiego produkt ten został wytworzony, mamy prawo oczekiwać, że produkt ten nie wyrządzi nam żadnej szkody – nie nagrzeje się nadmiernie i nie poparzy nas, nie pęknie i nie porani, nie „kopnie prądem” itd. Jeżeli natomiast takie zdarzenie nastąpi, to produkt taki należy uznać za niebezpieczny.

Za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny odpowiada producent, wytwórca materiału albo części składowej produktu, a także importer. Konsumentowi, poszkodowanemu przez niebezpieczny produkt, przysługuje roszczenie o odszkodowanie (np. zwrot kosztów leczenia – wizyt lekarskich, zakupionych leków, zabiegów rehabilitacyjnych, przejazdów) oraz o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (chodzi o cierpienie fizyczne i psychiczne, jakich poszkodowany doznał w związku z wyrządzeniem mu szkody przez produkt niebezpieczny).

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr produktów niebezpiecznych, z którym można się zapoznać TUTAJ. Wymienione są w nim konkretne produkty, takie jak np.: długopis-bagietka, żel pod prysznic, wózek dla dzieci, łóżeczko dla dzieci, rowerek dla dzieci, a także sofa, grill weekendowy, czy nawet strój kąpielowy.

Na koniec, warto wspomnieć, że w ewentualnym procesie cywilnym to na poszkodowanym spoczywa ciężar wykazania przesłanek odpowiedzialności za produkt niebezpieczny, tj.: istnienie produktu niebezpiecznego, wyrządzenie szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy korzystaniem z produktu niebezpiecznego a szkodą.

Adw. Julia Kęs

Podstawa prawna:
– art. 449[1] , 449[5] ustawy Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 93 ze zm.),
– art.4 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów z dnia 12 grudnia 2003 r. (Dz.U. Nr 229, poz. 2275 ze zm.),
– Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 maja 2010 r., sygn. akt I ACa 1278/09, LEX nr 1130431.

Stan prawny na: 23.05.2021 r.